FAQ

Obywatele Ukrainy mogą legalnie przebywać w Polsce do 4 marca 2024 r., a uchodźcy, których dzieci uczęszczają do polskich placówek oświatowych – do 31 sierpnia 2024 r. Przedłużono też ułatwienia w podejmowaniu przez uchodźców działalności gospodarczej.

Cudzoziemiec składa wniosek wraz z niezbędnymi załącznikami do wojewody właściwego ze względu na miejsce swojego pobytu. Wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę powinien być złożony osobiście przez cudzoziemca, nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu na terytorium Polski.

Wniosek o zezwolenie na pobyt najlepiej wypełnić na stronie mos.cudzoziemcy.gov.pl. Po wypełnieniu wniosku należy go wydrukować, podpisać, dołączyć niezbędne dokumenty i wysłać do urzędu wojewódzkiego właściwego dla miejsca zamieszkania.

Jeśli przyjechałeś do Polski przed 24 lutego 2022 r. na podstawie wizy Schengen, ruchu bezwizowego lub dokumentu pobytowego wydanego przez inne organ innego państwa należącego do strefy Schengen, a dopuszczalny okres twojego pobytu na terytorium RP upływa po 24 lutego, okres ten jest przedłużony do 4 marca 2024 r.

Wniosek o status uchodźcy cudzoziemiec składa osobiście do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Jeśli nie posiada prawa wjazdu na terytorium Polski, może to zrobić za pośrednictwem komendanta placówki Straży Granicznej – podczas kontroli granicznej przy wjeździe na terytorium Polski.

Uznanemu uchodźcy wydawana jest karta pobytu ważna przez 3 lata oraz genewski dokument podróży, którego okres ważności wynosi 2 lata. Osoba posiadająca ochronę uzupełniającą otrzymuje kartę pobytu ważną przez okres 2 lat.

Status UKR jest nadawany na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Zgodnie z art. 4 ust. 17a ustawy wyjazd z Polski na okres powyżej 30 dni powoduje utratę statusu cudzoziemca UKR i jego automatyczną zmianę na status NUE.

Brak statusu UKR wiąże się m.in. z utratą prawa do opieki medycznej, świadczeń czy pomocy społecznej i innych uprawnień wynikających ze specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy

Obywatel Ukrainy, również ten, który uzyskał polski PESEL, w każdym momencie może z Polski wyjechać. PESEL służy do ewidencji ludności i jest niezbędny do uzyskania świadczeń socjalnych w Polsce.

Uczniowie z Ukrainy w wieku obowiązku szkolnego i obowiązku nauki (7-18 lat) są przyjmowani do szkół publicznych oraz obejmowani opieką, a także nauczaniem na warunkach dotyczących obywateli polskich. Przyjęcie do szkoły jest możliwe w ciągu całego roku szkolnego, a ustalenie klasy, w której kontynuowana jest nauka, odbywa się na podstawie sumy ukończonych lat nauki szkolnej za granicą.

Przyjmowanie uczniów przybywających z zagranicy jest uregulowane na poziomie ustawowym. W procesie tym nie ma znaczenia prawna podstawa pobytu ucznia na terenie Polski.

Aby kontynuować studia w Polsce rozpoczęte w Ukrainie należy zebrać wszelkie możliwe dokumenty na temat swojego wykształcenia (dyplomy, zaświadczenia, itp.).  Jeśli potrzebna jest informacja o zagranicznym dyplomie ukończenia studiów należy złożyć wniosek do Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, dostępny pod adresem: https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/wydawanie-informacji-o-zagranicznych-dyplomach lub samodzielnie wygenerować pisemną informację o dyplomie za pomocą

systemu Kwalifikator: https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/system-kwalifikator.

Następnie należy skontaktować się z wybraną polską uczelnią i złożyć wniosek o przyjęcie na studia. Każda uczelnia określa własne procedury dotyczące przeniesienia z uczelni zagranicznej. Decyzję w sprawie podejmuje rektor.

Jeżeli obywatel Ukrainy posiada tytuł do legalnego pobytu w Polsce, na przykład ważną wizę lub zezwolenie na pobyt, może zostać zatrudniony zarówno na podstawie powiadomienia, oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi albo zezwolenia na pracę cudzoziemca. 

Możesz skorzystać z bezpłatnej pomocy powiatowego urzędu pracy (340 jednostek) lub wojewódzkiego urzędu pracy (16 jednostek) obejmującej wsparcie w znalezieniu pracy, przede wszystkim przez pośrednictwo pracy oraz przez poradnictwo zawodowe.

Obecnie nie obowiązuje umowa międzynarodowa umożliwiająca uznawanie dyplomów wydanych na terytorium Ukrainy do celów zawodowych. Jednak dokumenty uzyskane na terytorium Ukrainy przed 20 czerwca 2006 r. mogą być uznane za równoważne polskim odpowiednikom na podstawie wówczas obowiązujących umów.

Wyjątki: dyplomy lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, pielęgniarek, położnych, lekarzy weterynarii oraz architektów nie będą uznane za równoważne na podstawie niegdyś obowiązujących umów międzynarodowych, niezależnie od daty ich uzyskania. Konieczne jest przeprowadzenie postępowania mającego na celu uznanie dyplomu za równoważny polskiemu odpowiednikowi. Postępowanie nostryfikacyjne albo postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie musi być również przeprowadzone w przypadku innych dokumentów potwierdzających uzyskanie wykształcenia, wydanych na terytorium Ukrainy po 19 czerwca 2006 r.

Tak, obywatele Ukrainy legalnie przebywający w Polsce mają możliwość podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce (muszą mieć wcześniej nadany numer PESEL).

Osoby uciekające przed wojną w Ukrainie mogą liczyć na bezpłatną pomoc. Portal GrupaWsparcia.pl wraz z Fundacją ADRA Polska i Polskim Towarzystwem Logoterapii i Noo-Psychosomatyki (PTLiNPS) uruchomił HelpUkraine.GrupaWsparcia.pl – platformę z całodobowym czatem oraz telefonem wsparcia, na których można uzyskać wsparcie psychologiczne i informacyjne. Pomoc dostępna jest w języku ukraińskim, polskim i angielskim.

W serwisie HelpUkraine.GrupaWsparcia.pl można uzyskać następującą pomoc: 

• Pierwszą pomoc psychologiczną
• Wsparcie psychospołeczne
• Podstawowe porady dotyczące sytuacji prawnej dla osób lub rodzin
• Informacje dotyczące bezpiecznego zakwaterowania

HelpUkraine.GrupaWsparcia.pl oferuje dwa rodzaje pomocy: telefon wsparcia i czat. Z telefonu wsparcia, który odbierają cztery psychoterapeutki mówiące w języku ukraińskim i polskim, można skorzystać w godzinach podanych na stronie: https://helpukraine.grupawsparcia.pl/meet-us. Czat dostępny jest całodobowo. 

Obywatele Ukrainy i inne osoby wymienione w art. 1 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego państwa, objęte zakresem podmiotowym tejże ustawy, są uprawnione do określonych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Wybrane świadczenia:

• Jednorazowe świadczenie pieniężne 300 zł

Obywatelowi Ukrainy, który zgodnie z Ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy nabył nr PESEL UKR jest uprawniony do otrzymania jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł. Świadczenie pieniężne jest przeznaczone na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.

Organ administracyjny: MOPS

• Świadczenie wychowawcze z programu Rodzina 500+
  

Jest to świadczenie dla rodzica, opiekuna tymczasowego albo osoby sprawującej pieczę zastępczą nad dzieckiem. Świadczenie 500+ przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko. 500+ przysługuje od miesiąca, w którym złożysz wniosek, do końca okresu świadczeniowego, w którym wypłacane jest świadczenie. Składając wniosek, wnioskodawca musi podać polski numer identyfikacyjny PESEL swój i dziecka, które jest pod jego opieką. Warunkiem koniecznym dla otrzymania świadczenia jest przebywanie wnioskodawcy i dziecka na terytorium RP.

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.zus.pl/-/500-dla-obywateli-ukrainy 

• Rodzinny kapitał opiekuńczy

Rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO) przysługuje na dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca. Świadczenie to nie zależy od dochodu rodziny i wyniesie w sumie do 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Warunkiem koniecznym uzyskania świadczenie jest zamieszkania rodzica z dzieckiem na terenie RP. Świadczenie nie przysługuje m.in. jeżeli zostałeś pozbawiony władzy rodzicielskiej.

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.zus.pl/-/rodzinny-kapital-opiekunczy 

• Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

1)  95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;

2) 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
3) 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-rodzinny 

• Świadczenie rodzicielskie

Świadczenie rodzicielskie wynosi 1000 zł i przysługuje m.in. matce albo ojcu, rodzinie zastępczej w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia.

Organ administracyjny: MOPS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenie-rodzicielskie 

• Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Przysługuje m.in. niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, przy spełnieniu określonych wymogów oraz osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli osoba jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego, jest umieszczona w instytucji zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie albo jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2019 r. wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Organ administracyjny: MOPS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-pielegnacyjny 

• Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem pieniężnym, o które mogą ubiegać się osoby, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji (wydanym przez organ rentowy np. ZUS, KRUS). Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od kryterium dochodowego rodziny.

Organ administracyjny: MOPS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenie-pielegnacyjne 

• Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1000 zł. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia. Do wniosku należy dołączyć: zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.

Organ administracyjny: MOPS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/dodatek-z-tytulu-urodzenia-dziecka  

• Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom, a także opiekunowi tymczasowemu ustanowionym na mocy postanowienia sądu rodzinnego zgodnie z Ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy. Zasiłek może być przyznany w sytuacji, jeżeli rodzic bądź opiekun tymczasowy jest zwolniony od wykonywania pracy z powodu opieki m.in. nad dzieckiem chorym lub niepełnosprawnym bądź innym niż dziecko chorym członkiem rodziny. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania 

• Dofinansowanie za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna

Jest to świadczenie dla rodzica, opiekuna tymczasowego albo osoby sprawującej opiekę. Aby otrzymać dofinansowanie, placówka lub opiekun musi wpisać dziecko do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub wykazu dziennych opiekunów. W tym celu należy przekazać dane swoje i dziecka podmiotowi prowadzącemu placówkę, do której uczęszcza dziecko. Warunkiem koniecznym otrzymania dofinansowania za żłobek jest nieotrzymywanie przez wnioskodawcę na to dziecko rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO).

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.zus.pl/-/dofinansowanie-pobytu-w-zlobku 

• Program Dobry Start

Program Dobry Start jest rodzajem wsparcia dla wszystkich uczniów rozpoczynających rok szkolny, który polega na jednorazowej wypłacie 300 zł na wyprawkę szkolną dziecka. Wśród osób, które mogą złożyć wniosek wymienić należy m.in. rodziców i opiekunów prawnych dziecka. 

Organ administracyjny: ZUS

Więcej informacji: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/program-dobry-start 

• Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

PFRON oferuje pomoc w sfinansowaniu wymaganego udziału własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Obywatel Ukrainy z niepełnosprawnością może otrzymać tę pomoc w ramach Modułu I programu PFRON pod nazwą „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”. Warunkiem skorzystania z programu jest posiadanie dokumentu potwierdzającego I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

Organ administracyjny: Powiatowy Centrum Pomocy Rodzinie

Więcej informacji: https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-i-zadania-real/pomoc-obywatelom-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia/komunikaty/pomoc-dla-obywateli-ukrainy-z-niepelnosprawnoscia-na-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/ 

• Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

Przyznawany jest w wysokości 90 zł miesięcznie na dziecko w wieku do 5 roku życia i w wysokości 110 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeśli legitymuje się ono orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Organ administracyjny: MOPS

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/rodzina/dodatek-z-tytulu-ksztalcenia-i-rehabilitacji-dziecka-niepelnosprawnego 

• Dodatek mieszkaniowy

Dodatek mieszkaniowy to kwota wypłacana osobom w trudnej sytuacji finansowej, z przeznaczeniem na opłaty za mieszkanie. Dodatek przysługuje w przypadkach określonych przepisami i zależy m.in. od tytułu prawnego do lokalu, osiągania odpowiednio niskiego dochodu oraz odpowiedniej powierzchni użytkowej lokalu.

Organ administracyjny: Centrum Świadczeń (Urząd Miasta)

Więcej informacji: https://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=762 

Obywatele Ukrainy, którzy przyjechali do Polski po 24 lutego, mogą korzystać z opieki medycznej w naszym kraju na równi z ubezpieczonymi polskimi obywatelami. Mogą więc korzystać z darmowej opieki medycznej, a także innych świadczeń, jak zasiłki czy zapomogi.

Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski począwszy od 24 lutego 2022 r. są uprawnieni w Polsce do opieki zdrowotnej w takim samym zakresie jak osoby ubezpieczone.